Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu (“Genel Kurul”), 1948 tarihli içtihadı birleştirme kararının değiştirilmesinin gerekmediğine, ilk derece mahkeme kararına ilişkin bozma kararı verildikten sonra ıslah yapılamayacağına karar vermiştir. İlgili karar, aynı konuda Yargıtay’ın Hukuk Daireleri arasında görüş ayrılığı bulunduğu iddiasıyla içtihatların birleştirilmesi yönünde yapılan talep üzerine verilmiştir.
Genel Kurul, 4 Şubat 1948 tarihli 10/3 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı’nın (“1948 tarihli İBK“) değiştirilmesi yönündeki hukuki dayanakları değerlendirmiştir.
Bozmadan sonra ıslah yapılmasını yasaklayan 1948 tarihli İBK, mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemde verilmiştir. Ancak, mevzuat kapsamında tahkikat sonuçlanıncaya kadar ıslah yapılmasına imkân tanınmaktaydı. 1948 tarihli İBK da, ilk derece mahkemesinin kararı bozulduktan sonra, tarafların ıslah yapamayacağını öngörmekteydi.
Genel Kurul, bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına ve 1948 tarihli İçtihadı Birleştirme Kararı’nın değiştirilmesi gerekmediğine oy çokluğuyla karar vermiştir. Kararda, bozmadan sonra ıslah yasağının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi nezdinde hak ihlali olmadığına dikkat çekmiştir.
Ayrıca, içtihadı birleştirme kararlarının kanun hükmünde olduğu ve 2011 tarihinde yürürlüğe giren Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 1948 tarihli İBK’yı açıkça hükümsüz kılmadığı, bu çerçevede 1948 tarihli İBK’nın yürürlükte ve geçerli olmaması için bir sebep bulunmadığı belirtilmiştir.
Genel Kurul’da karşı oy kullanan üyeler tarafından 1948 tarihli İBK’nın değiştirilmesi gerektiği yönünde aşağıdaki hususlar ileri sürmüştür:
- Özellikle aşağıdakiler olmak üzere, mevzuatta yapılan değişiklikler:
- 1961 Anayasası
- 1982 Anayasası
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (“2011 tarihli HMK”)
- Islah yasağı, özellikle usul yönünden bozma kararı verilen hâllerde, esaslı eşitsizlikler doğurmaktadır. Davanın esasına ilişkin olmayan bozma kararları (örneğin, yetkisizlik kararı) ilk derece mahkemesi tarafından tahkikat aşamasına geçilmemiş olsa dahi tarafların ıslah hakkını kaybetmelerine neden olmaktadır.
- 2011 tarihli HMK tahkikat sonuna kadar ıslah yapılabileceğini hüküm altına almaktadır.
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun 6 Mart 2016 tarihli kararı (2015/1 E. 2016/1 K.) 23 Mart 2017 tarihli ve 30016 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.
Kararın tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.
