Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, 27 Aralık 2023 tarihinde Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Güçlendirilmesi İlke Kararı almıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu (“Kurul”), 27 Aralık 2023 tarihinde Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının Güçlendirilmesi İlke Kararı (“İlke Karar”) almıştır.
13 Ocak 2024 tarihli ve 32428 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İlke Karar uyarınca İlke Karar’ın verilme amacı, Türkiye’nin taşıdığı deprem riski, gelişen yapım teknikleri ve güncel belgeleme yöntemleri göz önüne alınarak; tarihi, kültürel ve sosyal dokunun korunabilmesi; deprem durumunda taşınmaz kültür varlıklarında oluşan zararın en aza indirilmesi; tarihi kent dokusunun ve kültür varlıklarının mimari özelliklerinin kaybının engellenmesi, ve özgün nitelikleriyle birlikte yaşatılarak ve dayanımları arttırılarak gelecek nesillere aktarılması olarak belirlenmiştir.
Bu amaçlar doğrultusunda Kurul tarafından aşağıdaki hususlarda karar alınmıştır:
- Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescilli yapıların mevcut durumlarının belgelendiği rölöve çizimlerinin geleneksel yöntemlerinin yanı sıra güncel teknolojiler ile hazırlanan ölçekli belgeleme yöntemleri kullanılarak da hazırlanabileceği,
- Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının yıkılmadan korunmasının esas olduğu,
- Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının esaslı onarımlarında; zemin etüdü raporu hazırlanması şartıyla, tabii zemin kotunun altında kalacak ve tescilli yapının gabarisini değiştirmeyecek şekilde, yapının deprem etkilerinden korunması amacıyla temel ve zemin güçlendirmeye yönelik çağdaş sistemler ile birlikte, zorunlu olması halinde kısmi bodrum/bodrumu içeren projelerin ilgili koruma bölge kurulunda değerlendirilebilmesi,
- İlgili kurumlar ve/veya üniversitelerce korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının statik durumuna ilişkin iletilen raporların değerlendirilmesi sonucunda:
- koruma bölge kurulunca güçlendirilerek korunması uygun bulunan taşınmazların restorasyon projelerinde; kültür varlıklarının dayanımını artırmak için taşınmazın özgün niteliklerinin korunması şartıyla güçlendirmeye yönelik güncel sistemlerle de desteklenen önerilerin ve
- koruma bölge kurulunca yıkılacak şekilde tehlike arz ettiğinden güçlendirilmesinin mümkün olmadığına ve yıkılabileceğine karar verilen kültür varlıklarının yeniden yapma projelerinde; tabii zemin kotu üstünde yer alan bölümlerin gerek kültür varlığı niteliği, gerekse kültürel çevreye olan tarihsel katkıları açısından, eldeki mevcut belgelerden yararlanmak suretiyle kendi parsellerinde daha önce bulunduğu yapı oturum alanında, aynı kütle ve gabaride, özgün plan şeması, cephe özelliği, malzeme ve yapım tekniği kullanılarak, kapsamlı restitüsyon etüdüne dayalı rekonstrüksiyon uygulamasının esas olduğu, ancak taşınmazların dayanımını arttırmak için tescilli yapının özgün niteliklerinin korunması şartıyla güçlendirmeye yönelik güncel sistemlerle de desteklenebilecek önerileri içeren projelerin ilgili koruma bölge kurulunda değerlendirilebileceği,
- 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanlarında yer alan antik dönem yapıları ile korunması gerekli tescilli taşınmaz kültür varlıklarında, restorasyon ve rekonstrüksiyon uygulamaları ve bu alanlarda uygulamaya esas zemin etüdü raporu hazırlayıp hazırlanmayacağına ilişkin konunun kazı başkanlığının uygun görüşü alınarak, alanın niteliği de göz önünde bulundurulmak suretiyle ilgili koruma bölge kurulunca değerlendirilebileceği.
Kurul’un 27 Aralık 2023 tarihli 2878 sayılı İlke Kararı’nın tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.