Mali Eylem Görev Gücü (“FATF”) tarafından 21 Ekim 2021’de Türkiye “gri liste” olarak bilinen yakın izleme listesine alınmış ve kamu nüfuz sahibi kişilere ilişkin düzenleme yapılması gerektiği bildirilmişti. Buna istinaden, 21 sıra numaralı Mali Suçları Araştırma Kurulu (“MASAK”) Genel Tebliği (“Tebliğ”) ile kamusal nüfuz sahibi kişilere (“PEP”) dair düzenleme getirildi. Tebliğ 17 Kasım 2022 tarihli ve 32016 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tebliğ ile birlikte PEPler hakkında yükümlüler tarafından alınması ve uygulanması gereken sıkılaştırılmış tedbirlere ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir. Böylelikle MASAK tarafından FATF önerilerine daire uyumlu hâle gelmek üzere ilk adım atılmış oldu.
Tebliğ’in 3(d) maddesinde PEPler, yurt içinde veya yabancı bir ülkede seçimle veya atama yoluyla kendisine önemli bir kamusal görev tevdi edilen üst düzey gerçek kişiler ile uluslararası kuruluşların yönetim kurulu üyeleri, üst düzey yöneticileri ile eşdeğer görev yapan diğer kişiler şeklinde tanımlanmıştır.
İlgili Tebliğ ile,
- Finansal kuruluşlara, finansal olmayan belirli iş ve meslekler ve kripto varlık hizmet sağlayıcılara, müşterinin ya da gerçek faydalanıcının PEP olup olmadığının belirlenmesi amacıyla makul tedbirleri alma yükümlülüğü getirilmiştir. Tebliğ ile getirilen yükümlülüklere aykırılık hâlinde 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da öngörülen cezalar uygulanacak olup; “müşterini tanı” ilkesine aykırılık hâlinde 2022 yılı için 40.860 TL’den 5.448.000 TL’ye kadar idari para cezası MASAK tarafından uygulanabilecektir.
- Öte yandan PEPlere dair şüpheli işlem bildirimine dair yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde ise 68.100 TL’den 5.448.000 TL’ye kadar idari para cezasına çarptırılma riski mevcuttur.
- Ayrıca, yabancı bir ülke tarafından seçilen veya atanan kamusal nüfuz sahibi kişilerle veya bu kişilerin eşleri, birinci derecede akrabaları ya da yakınları ile kurulacak iş ilişkilerinde ve gerçekleştirilen işlemlerde uygulanacak ilave asgari tedbirler de düzenlenmiştir. Bu tedbirler, ilgili kişilerin Türkiye tarafından seçilmesi veya atanması ya da kişilerin uluslararası kuruluşlarda görev yapması halinde de uygulanacaktır.
- İlgili Tebliğ’de PEPlerin yakınları kavramı “bir çıkar veya amaç birlikteliği olarak değerlendirilebilecek, birinci derece dışındaki akrabalık, nişanlılık, şirket ortaklığı veya şirket çalışanı olmak gibi her türlü sosyal, kültürel veya ekonomik nitelikli yakınlık” olarak tanımlanmıştır.
- PEP’lerin görevden ayrılmaları ya da bu sıfatın sona ermesi hâlinde, belirtilen tedbirler görevden ayrılma ya da bu sıfatın sona ermesinden itibaren en az bir yıl süre ile uygulanmaya devam edilecektir. Bu süre, ilgili kişiler ile gerçekleştirilen işlemlerin ya da iş ilişkilerinin risk teşkil etmesi hâlinde uzatılabilecektir.
İlgili Tebliğ’e bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
