Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından (“TCMB”) hazırlanan Ödeme Hizmetlerinde TR Karekodun Üretilmesi ve Kullanılması Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) 21 Ağustos 2020 tarih ve 31220 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girdi.

Yönetmelik ile 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun (“Kanun”) uyarınca ödeme hizmeti kapsamına giren ve karekod kullanılarak yapılan ödeme işlemleri ile TR Karekod’un oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

Yönetmelik ile karekodla yapılan ödeme işlemlerini standarda kavuşturulması, perakende ödemelerde karekod kullanımını yaygınlaşması, daha kolay ve güvenli ödeme işlemlerinin başlaması amaçlanmaktadır.

Yönetmelik kapsamında öngörülen temel düzenlemeler aşağıdaki gibidir;

  • Para havalesi, para çekme ve açık bankacılık hizmetleri gibi Kanun madde 12 çerçevesinde ödeme hizmeti kapsamında giren ve karekod ile yapılan her ödeme işleminde TR Karekod kullanılacaktır.
  • Yönetmelik uyarınca TR Karekod kullanılması; (i) yabancı ülke mevzuatına göre ihraç edilen ödeme araçları kullanılarak yurt içinde yapılan, (ii) işlemin taraflarından birinin yurt dışında yerleşik olduğu ve (iii) ödeme işlemi için yurt dışında yerleşik bir ödeme hizmeti sağlayıcının altyapısından yararlanılan karekodlu ödeme işlemleri için zorunlu değildir.
  • TR Karekod, Karekod Üretici Koduna sahip olan ödeme hizmet sağlayıcıları (Bankalar, e-para kuruluşları, ödeme kuruluşları, PTT) ve TCMB tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticisi tarafından üretilebilecektir. Ödeme hizmet sağlayıcıları tabi oldukları mevzuata uymak kaydıyla karekod ürerimi için dış hizmet alabilecektir.
  • TR Karekod, Yönetmelik’in ekinde yer alan TR Karekod İlke ve Kuralları (“Teknik Doküman”) ile belirlenen ilke ve kurallara uygun ve ISO/IEC 18004 standardı ile uyumlu şekilde üretilecektir.
  • Karekod Üretici Kodu, ödeme hizmet sağlayıcısı ve TCMB tarafından uygun görülen ödeme sistemi işleticisinin talebi üzerine Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. (“BKM”) tarafından belirlenecek internet sitesinde duyurulacaktır.
  • Yönetmelik ile karekodla yapılacak ödeme işlemleri için farklı karekod kullanım modelleri belirlenmiş ve Teknik Doküman’da her bir model için veri organizasyonu ve adlandırma kuralları ile ödeme akışının nasıl yürütüleceğine dair teknik standartlar detaylandırılmıştır.
  • TR Karekod tekrar kullanılabilirliğine göre (i) statik ve (ii) dinamik olarak, kullanım yöntemine göre ise (i) işyeri tarafından sunulan karekod, (ii) müşteri tarafından sunulan karekod ve (iii) kişiden kişiye ödemelerde sunulan karekod olarak sınıflandırılmıştır.
  • Yönetmelik’te karekodların ve içeriğinde yer alan bilgilerin gerekli olması durumunda ödeme hizmet sağlayıcıları arasında transfer edilmesi için Karekod Yönlendirme Sistemi’nin kurulması öngörülmüştür. Bu sistemi kurma işletme görevi BKM’ye sisteme katılım şartları ve ücret belirleme yetkisi TCMB’ye verilmiştir.
  • Yönetmelik ile ödeme hizmet sağlayıcılarına Teknik Doküman’a uygun şekilde üretilen okunabilir karekodlar üretme, karekdoların güvenliğini ve bütünlüğünü sağlama gibi temel yükümlülükler getirilmiştir. Bunun yanı sıra, ödeme hizmet sağlayıcıları, TCMB tarafından karekodla gerçekleştirilebilecek ödeme işlemleri için belirlenen üst sınırını aşmamak kaydı ile TR Karekodla yapılacak ödeme işlemleri için üst sınır belirleyebilecektir.
  • Ödeme işleminin gerçekleşmesinin ardından alıcı ödeme hizmet sağlayıcısı alıcıya, gönderenin hizmet sağlayıcısı gönderene işlemin gerçekleştiğine ilişkin en kısa sürede bilgi vermekle yükümlüdür. Ödeme hizmet sağlayıcısı bilgilendirmeyi SMS, telefon veya uygulama üzerinden yapabilecektir.
  • Yönetmelik ile, TR Karekodla yapılan ödeme işlemlerine ilişkin süreçlerin kolaylaştırılması ve ödemeler alanında dolandırıcılık ve kötü niyetli kullanım faaliyetlerinin önlenmesi amacıyla BKM nezdinde elektronik ödeme kabul eden üye işyerlerine ait bilgilerin tutulduğu Ulusal Üye İşyeri Kayıt Sistemi kurulması öngörülmüştür.
  • Ödeme hizmet sağlayıcılarının iş akışlarını Yönetmelik ile uyumlu hale getirmeleri için son tarih 31 Aralık 2021 olarak belirlenmiştir. TCMB bu süreyi bir yılı geçmeyecek şekilde uzatmaya yetkilidir.

 Yönetmelik’in tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.