Bakanlar Kurulu, Tütün Ürünlerinin Yasadışı Ticaretini Önlemeye Dair Protokol’ü (“Protokol”) onayladı. Protokol ile tütün ürünlerinin yasa dışı ticaretini engellemek, yasa dışı tütün ticaretini tespit etmek, arz zincirini kontrol etmek ve düzenlemek üzere alınacak önlemler, uygulanacak yaptırımlar, söz konusu ürün/ekipmanların imhası ve taraf devletler arası işbirliği hususları düzenlenmiştir.
Bu çerçevede, “Tütün Ürünlerinin Yasadışı Ticaretini Önlemeye Dair Protokol’ün Onaylanması Hakkında Karar” 26 Mart 2018 tarih ve 30372 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Protokol, gerekli belgelerin Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’ne teslim edilmesini takip eden 90. günde yürürlüğe girecektir.
Protokol’deki dikkat çeken düzenlemelerin aşağıdaki şekilde özetlenmesi mümkündür:
- Taraflar, Dünya Sağlık Örgütü (“DSÖ”) Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’ne kapsamlı bir ek teşkil eden söz konusu Protokol’ün, tütün ürünlerinin yasa dışı ticareti ve ağır sonuçları ile mücadele etmenin güçlü ve etkili bir yolu olduğu konusunda mutabık kalmışlardır.
- Sigara yapma amaçlı “sarmalık tütün” de Protokol kapsamında değerlendirilmektedir.
- Taraflar, Protokol’ün amacına ulaşması için her türlü teknik yardım ve maddi destekte bulunacak, uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak için azami çabayı gösterecektir.
- Taraflar, ulusal hukuk tarafından yasaklanmadığı sürece her türlü tüzel ve gerçek kişiye ruhsat vermek için gayret gösterecektir.
- Arz zincirini güvence altına almak ve tütün ürünlerinin yasa dışı ticaretinin araştırılmasına yardımcı olmak amacıyla, Protokol’ün yürürlüğe girmesini takip eden beş yıl içerisinde taraflar, ulusal veya bölgesel takip sistemlerini, DSÖ Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşme Sekretaryası nezdinde küresel bilgi paylaşım odak noktasını içeren ve taraflarca erişilebilir olan bir izleme ve takip sistemini kurmayı kabul etmişlerdir.
- Taraflar, izleme ve takip sistemleri için en iyi uygulamaları paylaşım, gelişmiş izleme ve takip teknolojisinin geliştirilmesi, transferi ve ediniminin kolaylaştırılması için işbirliği içerisinde olacaklardır.
- Güvenlik tedbirleri kapsamında gerçek ve/veya tüzel kişiler:
- Ulusal mevzuatta belirlenen sınır ötesi nakit havale tutarlarını,
- Sınır ötesi ayni ödemeleri,
- Tüm şüpheli işlemleri raporlamayı kabul etmişlerdir.
- Tüm el konulmuş tütün, tütün ürünleri ve üretim ekipmanları, çevre dostu yöntemlerle kullanılarak parçalanacak ve ulusal kanunlara göre imha edilecektir.
- Taraflar, tütün ürünlerinin yasa dışı ticareti suçlarına ilişkin olarak yürütülecek soruşturma, kovuşturma ve diğer adli süreçlerde birbirlerini en geniş hukuki yardımlaşma ile desteklemeyi taahhüt etmektedirler.
Protokol aynı zamanda suçluların iadesi, yargı çevreleri ve anlaşmazlıkların çözümü gibi hususlara ilişkin de detaylı düzenlemeler içermektedir.
Karar ve Protokol’ün tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.