5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kanunu’nun 21. Maddesine dayanılarak hazırlanan Ulusal Meslek Standartlarının ve Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”), 19 Ekim 2015 tarihinde 29507 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik ile 05.10.2007 tarihli ve 26664 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması Hakkında Yönetmelik ilga edilmiştir. Yönetmelik, ulusal meslek standartlarının (“Standartlar”) ve ulusal yeterliliklerin (“Yeterlilikler”) hazırlanması, yürürlüğe konulması, güncellenmesi ve yürürlükten kaldırılmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir.
Yönetmelik, en az lisans düzeyinde öğrenimi gerektiren ve mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş olan meslekleri kapsamamaktadır. Bu meslekler arasında tabiplik, diş hekimliği, hemşirelik, ebelik, eczacılık, veterinerlik, mühendislik ve mimarlık meslekleri sayılmaktadır.
Yönetmelik’te yer alan düzenlemelerden başlıcaları aşağıdaki gibidir:
- Standardı hazırlanacak meslekler, iş piyasasının ve eğitim ve öğretim kurumlarının öncelikli ihtiyaçları ve sektör komitelerinin önerileri dikkate alınarak Mesleki Yeterlilik Kurumu (“Kurum”) Yönetim Kurulunca belirlenecektir. Ayrıca, Standart ve Yeterliliklerin şekli ve içeriği, Yönetim Kurulu’nca onaylanan formata ve Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine göre hazırlanacaktır.
- Standart ve Yeterliliklerin geliştirilmesinde, incelenmesinde ve onaylanmasında aşağıdaki ölçütler dikkate alınacaktır:
- Standart ve Yeterliklerin belirlenmesinde ulusal ve uluslararası standartların dikkate alınması gerekir.
- Yönetmelik, “uluslararası standart” tanımını getirmiştir. Buna göre Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından bir mesleğin icrasına ilişkin olarak onaylanmış belgeler Yönetmeliğin uygulamasında uluslararası standart olarak tanınacaktır.
- Standartlar meslekle ilgili faaliyetlerin araştırılması, bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi aşamalarından oluşan iş analizine dayanır.
- Yeterlilikler, bireyin bilgi, beceri ve yetkinliğinin kalite güvencesi dâhilinde ölçülmesini temin eden unsurları içerir.
- Standart ve Yeterlilikler katılımcı bir anlayışla hazırlanır ve ilgili tarafların görüşleri ve katkıları alınır.
- Standart ve Yeterlilikler, mesleki alana ilişkin iş sağlığı ve güvenliği, çevre ve kalite ile ilgili hususları kapsar.
- Standart ve Yeterlilikler kullanıcılar tarafından anlaşılacak şekilde yazılır.
- Standart ve Yeterlilikler hayat boyu öğrenme ilkesi çerçevesinde bireyin kendini geliştirmesini ve meslekte ilerlemesini teşvik eder.
- Standart ve Yeterlilikler açık veya gizli hiçbir ayrımcılık unsuru içermez.
- Yeterlilikler, ulusal meslek standartları veya uluslararası standartlara dayalı olarak oluşturulacaktır. Aynı ad ve seviyede birden fazla ulusal yeterlilik yürürlüğe konulamayacaktır.
- Standartlar ve Yeterlilikler ilgili tüm tarafların kullanımına açık olacaktır.
- Kurum’un izin vermediği veya yetkilendirmediği hiçbir kişi, kurum ya da kuruluş Yeterliliklere atıfta bulunarak sınav ve herhangi bir ad altında belgelendirme yapamayacaktır.
- Kurum, yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu olma talebinde bulunan kuruluşlar ile yetkilendirme ön sözleşmesi imzalayacaktır. Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları yetkilendirme ön sözleşmesi çerçevesinde akreditasyon süreciyle sınırlı kalmak kaydıyla Yeterliliklere atıf yaparak sınav ve belgelendirme yapabilecektir.
- Kurum tarafından yetkilendirilmediği veya izin verilmediği halde Yeterliliklere atıfta bulunarak sınav ve belgelendirme faaliyetinde bulunduğu tespit edilen kişi, kurum ve kuruluşlar hakkında Kurum tarafından suç duyurusunda bulunulacaktır.
- Yürürlükte olan Standartlar en geç beş yılda bir yeniden değerlendirilir. Bu değerlendirme ilgili ulusal meslek standardını geliştiren kurum ve kuruluşlar ile birlikte yapılır.
- Yeterliliğe kaynak teşkil eden ulusal meslek standardı veya uluslararası standartta değişiklik olması Yeterliliğin veya ilgili bölümünün güncellenmesine ya da yürürlükten kaldırılmasına ilişkin işlemler en geç bir yıl içerisinde yapılacaktır.
Yönetmelik’in tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.
