8 Ağustos 2025 tarihli ve 32980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlandı.
30 Ekim 2024 tarihli ve 32707 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlanmış olup doğrudan satış sistemine ilişkin hükümlerin 6502 Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a eklenmesi ve bu düzenlemenin dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır. Bu düzenlemeye uygun olarak, 8 Ağustos 2025 tarihli ve 32980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik’te (“Yönetmelik”) doğrudan satışların usul ve esaslarına ilişkin hükümler yer almaktadır.
Doğrudan satış faaliyetleri, 14 Ocak 2015 tarihli ve 29236 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Hakkında Yönetmelik (“İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği”) kapsamında düzenlenmekteydi. Ancak, Yönetmelik’in yürürlüğe girmesi ve 8 Ağustos 2025 tarihli ve 32980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ile doğrudan satış faaliyetleri İşyeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği’nin kapsamından çıkarılmıştır.
Tanımlar
Yönetmelik’in 4. maddesinde Doğrudan Satış Sistemi’ne ilişkin terimler ayrıntılı olarak tanımlanmış olup başlıca terimler aşağıdaki gibidir;
- Doğrudan Satış: Tüketicinin, Doğrudan Satıcı’dan ya da aracılık ettiği Doğrudan Satış Şirketi’nden mal veya hizmet satın alması neticesinde Doğrudan Satıcı’nın menfaat elde ettiği satışı,
- Doğrudan Satış Sistemi: Doğrudan Satış Şirketi tarafından oluşturulan ve iş sözleşmesi ile istihdam edilmeyen, bağımsız temsilci, distribütör, danışman ve benzeri isimlerle komisyon, prim, teşvik ve ödül gibi menfaatler karşılığında faaliyet gösteren doğrudan satıcının, tüketiciye mal veya hizmet sattığı ya da pazarladığı satış sistemini,
- Doğrudan Satış Şirketi: Doğrudan Satış Sistemi kapsamında tüketiciye mal veya hizmet satışını gerçekleştiren satıcı veya sağlayıcıyı,
- Doğrudan Satıcı: Doğrudan Satış Sistemi’nde, tüketiciye mal veya hizmetleri tanıtarak satışını yapan ya da doğrudan satış şirketinden mal veya hizmet alınmasına aracı olan ve bu faaliyetleri karşılığında doğrudan satış şirketi tarafından sunulan kazanç planı çerçevesinde komisyon, prim, teşvik ve ödül gibi menfaatler elde eden gerçek veya tüzel kişiyi,
- Doğrudan Satıcı Numarası: Doğrudan Satıcı’nın adı veya unvanının ayırt edilmesini sağlamak için doğrudan satış şirketi tarafından her bir Doğrudan Satıcı’ya ayrı ayrı tahsis edilmesi zorunlu olan numarayı,
- Kazanç Planı: Doğrudan Satış Sistemi’nde, doğrudan satıcıların menfaat elde etmesine ilişkin Doğrudan Satış Şirketi tarafından belirlenen kuralları, ifade etmektedir.
Doğrudan Satış Şirketine İlişkin Esaslar
Yönetmeliğin 5. ve 6. maddelerinde doğrudan satış sistemine ilişkin esaslar düzenlenmiştir. Buna göre;
- Sunulan mal veya hizmet, tüketicilere satılabilir nitelikte olmalı ve ilgili mevzuat uyarınca piyasaya arzı yasak olmamalıdır. Sermaye piyasası araçları ile kripto varlıkların doğrudan satış sistemiyle satışı yasaklanmıştır.
- Elde edilecek kazanç, ağırlıklı olarak sisteme yeni Doğrudan Satıcılar’ın kazandırılması üzerine kurulmamalıdır.
- Perakende satış kârı hariç olmak üzere, Doğrudan Satış Şirketi tarafından Doğrudan Satıcılar’a sağlanan komisyon, prim ve benzeri menfaatlerin toplamı, şirketin doğrudan satışa konu mal veya hizmetlerinin yıllık net satışlarının %50’sini geçmemelidir.
- Perakende satış kârı hariç olmak üzere, sisteme yeni Doğrudan Satıcılar’ın katılımından kaynaklı olarak ödenen komisyon, prim, teşvik ve ödül gibi menfaatlerin toplamı ise, ilgili takvim yılında dağıtılan tüm menfaatlerin %30’unu aşmamalıdır.
Bunun yanı sıra, Doğrudan Satış Şirketleri’nin faaliyette bulunabilmesi için belirli şartlar öngörülmüştür;
- Şirketin sermaye şirketi olması ve ödenmiş sermayesinin en az 10 milyon Türk Lirası olması,
- Türkiye’de faaliyet gösteren bankalarda açılacak belirli hesaplara 3 milyon Türk Lirası tutarında meblağın yatırılması ve,
- Ticaret Bakanlığı, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’nden Doğrudan Satış Yetki Belgesi (“Yetki Belgesi”) alınması zorunlu tutulmuştur.
Buna ek olarak şirketin; posta, katalog, telefon, faks, elektronik posta, kısa mesaj, internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin tüketicinin bilgilendirilmesini ve taleplerini iletebilmesini sağlayan bir sistem kurmasına ilişkin yükümlülük getirilmiş olup, bu bilgilendirme sisteminin, sağlaması gereken bilgiler Yönetmeliğin 20 maddesinde sayılmıştır.
Doğrudan Satıcılara İlişkin Esaslar
Yönetmelik, doğrudan satış sistemine dahil olacak Doğrudan Satıcılar’a ilişkin sınırlamalar ve güvenceler getirmiştir. Buna göre;
- Doğrudan Satıcı, (i) on sekiz yaşından küçük, (ii) fiil ehliyetine sahip olmayanlar ile (iii) şirketin ortakları, yöneticileri, (iv) bunların eşi ve birinci dereceye kadar kan ve kayın hısımları olamaz.
- Doğrudan Satıcı’dan, sisteme dahil olması veya kalması için tüketiciye satışı öngörülmeyen herhangi bir bedel talep edilemez ya da borç altına sokacak herhangi bir belge alınamaz.
- Zorunlu giriş paketi, yeni katılan Doğrudan Satıcı’nın sistem içindeki seviyesini belirleyemez. Ayrıca giriş paketinde yer alan mal veya hizmetlerin fiyatı, tavsiye edilen satış fiyatını aşamaz.
- Doğrudan Satıcı, herhangi bir yükümlülük altına girmeksizin sistemden ayrılma hakkına sahiptir. Katılma tarihinden itibaren otuz gün içinde sistemden ayrılması halinde, Doğrudan Satış Şirketi;
- kullanılmamış tüm malları geri almak, ve
- iadeye konu mal veya hizmetler için ödenen menfaatler düşüldükten sonra kalan bedeli 30 gün içinde iade etmekle yükümlüdür.
Yönetmeliğin 8. maddesi, Doğrudan Satıcı’nın sorumluluklarını düzenlemektedir. Buna göre:
- Müteselsil Sorumluluk: Doğrudan Satıcı, tüketiciye tanınan hakların kullandırılmasından ve tüketiciye karşı diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesinden Doğrudan Satış Şirketi’ne karşı sorumludur. Doğrudan Satış Şirketler’i ile Doğrudan Satıcılar, tüketiciye karşı bu yükümlülüklerin yerine getirilmesinden müteselsilen sorumludur.
- Doğrudan Satıcı Numarası: Doğrudan Satış Şirketi’ne ait mal veya hizmetlerin satılması ya da satışına aracılık edilmesi halinde, Doğrudan Satıcı Numarasının belirtilmesi zorunludur. Bu yükümlülüğün yerine getirilmemesinden Doğrudan Satıcı, şirkete karşı sorumludur.
Doğrudan Satış Yetki Belgesi
Yönetmelik kapsamında, Doğrudan Satış Şirketleri’nin Doğrudan satış faaliyetlerini sürdürülebilmesi için Yetki Belgesi alması zorunlu tutulmuştur. Yönetmeliğin 9. maddesinde başvuru sırasında sunulması gereken belgeler sayılmıştır. Ayrıca, Bakanlığın gerekli görmesi halinde ek bilgi ve belgeler talep edilebileceği düzenlenmiştir.
Yönetmelik ile, Yetki Belgesi verilen Doğrudan Satış Şirketler’i, Bakanlığın internet sitesinde ilan edilecektir. Yetki Belgesi’nin geçerlilik süresi ise 3 yıl olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, Yönetmeliğin 12. maddesinde yetki belgesinin iptal edilebileceği haller düzenlenmiştir. Bu kapsamda, Yetki Belgesi iptal edilen Doğrudan Satış Şirketleri de yine Bakanlık internet sitesinde ilan edilecektir.
Geçici Madde 1 uyarınca, Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce doğrudan satış faaliyetinde bulunan Doğrudan Satış Şirketleri, Yetki Belgesi başvuruları Bakanlık tarafından sonuçlandırılıncaya kadar faaliyetlerine devam edebilecektir. Bununla birlikte, Doğrudan Satış Şirketleri’nin en geç 30 Ocak 2026 tarihine kadar şirket yapılarını ve faaliyetlerini Yönetmelikte öngörülen usul ve esaslara uygun hale getirerek Yetki Belgesi başvurusunda bulunmaları zorunlu tutulmuştur.
Bilgilendirme Formu
Yönetmeliğin 13. maddesi kapsamında, mal veya hizmet satışına ilişkin ilgili mevzuatta düzenlenen ön bilgilendirme ile sözleşmenin şekli ve zorunlu içeriğine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, tüketiciye Bilgilendirme Formu verilmesi zorunlu olduğu ve yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla tüketiciye sunulması yükümlülüğü düzenlenmiştir.
Bilgilendirme Formu’nda yer alması gereken zorunlu bilgiler Yönetmelik’te sayılmıştır ve;
- Doğrudan satışa konu hizmetin, Bilgilendirme Formu’nda belirtilen tarihte ifa edilmesi ve,
- Doğrudan satışa konu malın teslim tarihi ise, bilgilendirme formunda belirtilen satış tarihinden itibaren otuz günü geçemeyeceği düzenlenmiştir.
Bilgilendirme Formu’nun verilmemesi, eksik ya da yanlış verilmesi durumunda, tüketici cayma hakkını kullanmak için belirlenen süreyle bağlı olmayacaktır. Bu durumda cayma hakkı süresi, her hâlükârda yasal cayma süresinin sona erdiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona ereceği düzenlenmiştir.
Cayma Hakkı
Yönetmelik ile tüketicilere tanınan cayma hakkı süresi 30 gün olarak belirlenmiştir ve tüketicinin, herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkını kullanabileceği düzenlenmiştir. Yönetmelik kapsamında, cayma bildiriminin, tüketici tarafından Doğrudan Satış Şirket’ine veya Doğrudan Satıcı’ya, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla yöneltilmesi yeterlidir.
Yönetmelik kapsamında, bildirimin ulaştığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde, varsa malın teslim masrafları dahil olmak üzere, tüketicinin satın alma sırasında kullandığı ödeme aracına uygun şekilde ve tüketiciye herhangi bir ek masraf veya yükümlülük getirmeksizin tek seferde tahsil edilen tüm ödemelerin Doğrudan Satış Şirketi tarafından iade edilmesi zorunlu tutulmuştur.
Hizmet ifasında cayma hakkı süresinin, satış tarihinden; mal satışlarında ise süre, malın tüketici tarafından teslim alındığı tarihten itibaren başlayacağı belirtilmiştir. Bununla birlikte tüketici, satış tarihinden malın teslimine kadar olan sürede de cayma hakkını kullanabilecektir.
Yönetmelik ile, cayma bildiriminin, Yönetmelik ekinde yer alan örnek cayma formu ile veya cayma kararını bildiren açık bir beyan ile yapılabileceği öngörülmüştür. Doğrudan Satış Şirketi’ne, tüketicinin örnek cayma formuna Doğrudan Satıcı aracılığıyla veya tüketici bilgilendirme sistemi vasıtasıyla erişebilmesini sağlama yükümlülüğü getirilmiştir.
Cayma bildiriminin Doğrudan Satış Şirketi’ne yöneltildiği hallerde, satışı gerçekleştiren Doğrudan Satıcı’nın numarası, adı, soyadı veya unvanı bilgisinin verilmesi zorunlu tutulmuştur
Cayma hakkının istisnaları Yönetmeliğin 18. maddesinde sayılmıştır.
Yürürlük
Yönetmeliğin; Doğrudan Satış Şirketi tarafından sağlanan komisyon, prim ve benzeri menfaatlere ilişkin üst sınırları düzenleyen 5. maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları 1 Ocak 2026 tarihinde; diğer hükümleri ise, yayımı tarihinde (8 Ağustos 2025) yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik’in tam metnine bu bağlantıdan, Değişiklik Yönetmeliği’nin tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
