Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) 23 Ağustos 2022 tarihli ve 31932 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı. Böylelikle, 20237 sayılı Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) tüketicileri, satıcıları, sağlayıcıları ve aracı hizmet sağlayıcılarını yakından ilgilendiren esaslı değişiklikler yapıldı.
Değişiklik Yönetmeliği; satıcı, sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcısının tüketiciye karşı ön bilgilendirme yükümlülüğünü, tüketicinin cayma hakkını kullanabileceği hâlleri ve cayma hakkının kullanılmasına ilişkin istisnaları düzenlemeyi amaçlamaktadır. Bununla birlikte, Değişiklik Yönetmeliği kapsamına “elektronik haberleşme hizmetleri” eklenmiş olup, “aracı hizmet sağlayıcı” ve “platform” kavramları da tanımlanmıştır.
Buna göre aracı hizmet sağlayıcı, oluşturduğu platform vasıtasıyla satıcı ve sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden tüzel veya gerçek kişiyi ifade eder. Aracı hizmet sağlayıcılara gerek münferit gerek ise satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müşterek olacak şekilde yükümlülükler getirilmiştir.
- Bu kapsamda platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde;
(1) Aracı hizmet sağlayıcının aşağıdaki konularda münferit olarak sorumluluğu bulunmaktadır:
-
- Tüketicinin cayma formunu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemin kurulması ve tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisinin tüketiciye derhal iletilmesi,
- Malın tesliminden önce cayma hakkının kullanılması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemelerin tüketiciye iadesi,
- Hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 14 gün içinde tahsil edilen tüm ödemelerin tüketiciye iadesi,
- Ön bilgilendirmede veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda bulunulması zorunlu hususlarda eksikliklerin ortaya çıkması,
- Cayma beyanlarının ulaştığına ilişkin teyit bilgisinin tüketiciye derhal iletilmesi,
- Tüketicinin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların asgari süre olan üç yıl boyunca tutulmaması ve istenilmesi hâlinde bu bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlar ile tüketicilere verilmesi,
- Satıcı veya sağlayıcı ile yaptığı aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeniyle satıcı ve sağlayıcının yönetmelik hükümlerine aykırı davranmasına sebep olunması,
- Satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın düzenlenen kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlara ilişkin olarak kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanamamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmesi,
- Satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin platform üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olması ve ispatı.
(2) Aracı hizmet sağlayıcının aşağıdaki konularda satıcı ve sağlayıcı ile birlikte müşterek olarak sorumluluğu bulunmaktadır:
- Teslim sonrası bedelin satıcıya aktarıldığı durum hariç olmak üzere, cayma hakkına konu malın, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde (tüketicinin malı, iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade etmesi durumunda söz konusu yükümlülük malın satıcıya ulaştığı tarihten itibaren başlar), varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemelerin tüketiciye iadesi,
- Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil edilmesi halinde, mal veya hizmetin tüketiciye teslim veya ifası sonrası bedelin satıcıya veya sağlayıcıya aktarıldığı durumlar hariç olmak üzere, iade yükümlülüğünün tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yerine getirilmesi,
- Ön bilgilendirmenin yapılması ve teyit edilmesi,
- Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin kendisine ulaşan bildirimi aracı hizmet sağlayıcıya derhal ulaştırmakla yükümlü olacaktır.
- Değişiklik Yönetmeliği’nin “ön bilgilendirme” başlıklı 5. Maddesi kapsamında satıcı veya sağlayıcı, malın satıcının iade için öngördüğü taşıyıcı kanalıyla iadesi hâlinde (aksi takdirde iade masrafını tüketici karşılayacaktır) (i) iade masraf tutarını, (ii) bu tutarın hangi tarafça karşılanacağını ve (iii) ticari reklam/tanıtımlarında taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresini mesafeli sözleşme kurulmadan veya teklif kabul edilmeden önce tüketiciye bildirmekle yükümlüdür. Platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde ise bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanıyorsa söz konusu masraf ve yükümlülükler aracı hizmet sağlayıcı tarafından karşılanmak zorundadır.
- Sesli iletişim araçları veya siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı bir alanda / zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla mesafeli sözleşme kurulması hâlinde zorunlu olarak bildirilmesi gereken bilgiler yazılı olarak gönderilebileceği gibi kalıcı veri saklayıcısı vasıtasıyla da tüketiciyle paylaşılabilir.
- Değişiklik Yönetmeliği madde 12’deki genel kurala göre satıcı, cayma hakkına konu olan malın taşıyıcıya teslim edildiği tarihten itibaren 14 gün içinde tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür. Malın tesliminden önce veya hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda ise cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin ulaştığı tarihten itibaren hesaplama yapılır. Ödemenin kredi kartıyla yapılmış olma hâli de ayrıca düzenlenmiştir. 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren uygulama alanı bulacak bu hüküm uyarınca, kart çıkaran kuruluşların; satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcı tarafından aktarılan tutarı, kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde transfer etmesi gerekmektedir.
- Tüketici, ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde tutarına yer verilmesi hâlinde teslim masraflarını geçmemek üzere iade masrafının karşılanmasından sorumludur. Ancak bu durumun istisnası, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 8 anlamında malın ayıplı sayılmasıdır.
- Değişiklik Yönetmeliği ile cayma hakkı kullanımına yeni istisnalar getirilmiştir. Bu kapsamda, aşağıda listelenen sözleşmeler bakımından tüketicinin cayma hakkı bulunmamaktadır:
-
- Tescili zorunlu olan taşınırlar ile kayıt veya tescil zorunluluğu bulunan insansız hava araçlarına ilişkin sözleşmeler,
- Tüketiciye teslimi yapılmış olan cep telefonu, akıllı saat, tablet ve bilgisayarlara ilişkin sözleşmeler,
- Canlı müzayede şeklinde açık artırma yoluyla akdedilen sözleşmeler,
- Tanıtma ve kullanma kılavuzunda satıcı veya yetkili servis tarafından kurulum veya montajının yapılacağı belirtilen mallardan kurulum ya da montajı yapılanlara ilişkin sözleşmeler.
Buradaki önemli değişiklik, özellikle iktisadi verimlilik ve bazı tüketici ürünlerinin imalat ve arzındaki özelliklerin mesafeli satışlardaki genel tüketiciyi koruma ilkesine göre gerçekçi bir bakışla öncelenmesi bakımından dikkat çekicidir.
- Son olarak, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren taahhüt ettiği süre içinde ancak en geç 30 gün içinde edimini yerine getirmek zorundadır. Bu zorunluluk, tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler bakımından geçerli olmayacaktır.
Türk Tüketici Hukuku adına önemli yenilikler getiren bu Değişiklik Yönetmeliği 1 Ekim 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Ancak, değişiklik Yönetmeliği’nin 3. maddesi ile değiştirilen 5 inci maddenin birinci fıkrasının (g) bendi, 9. maddesi, 10. maddesi ile eklenen 12/A maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendi, 11 inci maddesi ve cayma hakkının istisnalarını düzenleyen 13. maddesi 1/1/2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Değişiklik Yönetmeliği’nin tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
