26 Şubat 2015 tarihli ve 29636 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 1 Mart 2016 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Kanun ile Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine sağlanan destek ve teşviklerin kapsamı genişletilmiş, ek destek ve teşvikler getirilmiştir.
Teknoloji ve yenilikçi şirketleri desteklemek, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek ve Ar-Ge insan kaynağı kapasitesini artırmak Kanun’un gerekçesinde, amaçlar arasında sayılmıştır. 5746 sayılı Ar-Ge ve Yenilik Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (“5746 sayılı Kanun”) ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Hakkında Kanun (“4691 sayılı Kanun”) başta olmak üzere ilgili mevzuat kapsamında yapılan değişikliklerden başlıcaları aşağıdaki gibidir:
Tasarım Faaliyetleri Destek Kapsamına Alındı
5746 sayılı Kanun’da yapılan değişiklikler ile tasarım faaliyetlerinin de Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine tanınan teşvik ve desteklerden faydalanması sağlanmıştır.
İhtisas Geliştirme Bölgelerinin Kurulmasına Karar Verildi
4691 sayılı Kanun kapsamında “İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesi” kavramı getirilmiştir. Buna göre “aynı sektör grubunda ve bu sektör grubuna dâhil alt sektörlerde faaliyet gösteren girişimcilerin yer aldığı tematik teknoloji geliştirme bölgeleri” olarak tanımlanan bu bölgelerin de Teknoloji Geliştirme Bölgelerine sağlanan her türlü destek, teşvik, muafiyet ve istisnalardan faydalanması öngörülmüştür.
Üniversite – Sanayi İşbirliği
Artık üniversite kurullarının izni bulunmak kaydıyla, öğretim elemanları Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde araştırmacı, tasarımcı veya idari personel olarak tam zamanlı veya yarı zamanlı olarak görevlendirilebilecektir.
Kanun ile yapılan değişiklik kapsamında ayrıca 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu çerçevesinde üniversite-sanayi işbirliği kapsamında Ar-Ge, tasarım ve yenilik projeleri ile faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin döner sermaye işletmesinin ayrı bir hesabında toplanarak, kesintiye tabi olmayacağı hükme bağlamıştır. Ayrıca bundan sonra öğretim elemanına ödenecek gelirler %85’inden herhangi bir vergi kesintisi yapılmaksızın ilgili öğretim elemanına ödenecektir.
Personel Destekleri
Ar-Ge merkezlerinde istihdam edilen ve yükseköğretim kurumlarındaki matematik, fizik, kimya veya biyoloji (“Temel Bilimler”) alanlarında en az lisans derecesine sahip personel için, aylık ücretlerinin uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarının 2 yıl boyunca Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (“Bakanlık”) ödeneğinden sağlanacağı belirtilmiştir. Ancak, her bir Ar-Ge merkezi için bu destek, ilgili ayda istihdam ettikleri toplam personelin %10’u ile sınırlandırılmıştır.
Ar-Ge ve destek personeline sağlanan gelir vergisi stopaj teşviki aşağıdaki şekilde arttırılmıştır:
- doktoralı olanlar ile Temel Bilimler’den en az birinde yüksek lisans derecesine sahip olanlar için % 95,
- yüksek lisanslı olanlar ile Temel Bilimler’de lisans derecesine sahip olanlar için % 90 ve
- diğerleri için % 80.
4691 sayılı Kanun kapsamında, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde ve İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevlere ilişkin ücretleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar her türlü vergiden muaf tutulmuştur. 45 saatin üzerindeki ve ek çalışma sürelerine ilişkin ücretler bu muafiyetin dışında bırakılırken, gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak destek personeli sayısı Ar-Ge ve tasarım personelinin sayısının %10’u ile sınırlandırılmıştır.
Sermaye Desteklerinin Teşviklere Konu Edilmesi
Teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunanlara Bakanlık tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirilecek projelerin finansmanı için gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, iki yıl içerisinde ilgili projenin finansmanında kullanılmak kaydıyla ve beyan edilen gelirin veya kurum kazancının %10’unu ve öz sermayenin %20’sini aşmamak üzere, 1 Aralık 2023 tarihine kadar ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. İndirim yapılacak tutar yıllık 500.000 TL ile sınırlandırılmıştır.
İthal Edilen Eşyalara İlişkin Vergilerden Muafiyet
4691 sayılı Kanun kapsamında yürütülen yazılım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri ile ilgili araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan, bu kapsamda düzenlenen kâğıtlar ve yapılan işlemler damga vergisi ve harçtan muaf tutulacaktır.
Siparişi Veren Şirketlerin Desteklenmesi
Ar-Ge ve tasarım merkezleri tarafından sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürütülen Ar-Ge veya tasarım faaliyetlerine ilişkin yaptıkları harcamaların %50’sinin bu merkezler tarafından, %50’sinin ise siparişi veren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından indirim olarak dikkate alınabileceği öngörülmüştür. Siparişi veren tarafın gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmaması hâlinde, söz konusu harcamanın tamamının Ar-Ge ve tasarım merkezi tarafından indirim konusu yapılabileceği ve siparişi verenin yalnızca bu kapsamdaki damga vergisi istisnasından yararlanabileceği belirtilmiştir.
Kanun’un tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.
