Anayasa Mahkemesi baraj, hidroelektrik santral tesisleri ve göl sahası inşaatı yapımı nedeniyle kamulaştırılacak arazilerin kamulaştırma bedeli tespiti ve tescili davasında tespit edilen bedel arsa sahiplerine ödenirken, ilgili tutara ödeme zamanına kadar geçen süre için faiz işletilmediğinden başvurucuların mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Bahsi geçen karar 11 Ağustos 2015 tarihli ve 29442 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Başvurucular, baraj, hidroelektrik santral tesisleri ve göl sahası inşaatı yapımı nedeniyle kamulaştırılacak arazilerin kamulaştırma bedeli tespiti ve tescili davasında;
- tespit edilen kamulaştırma bedelinin tespitinde farklı bir yöntem kullanıldığını,
- ihtilafın makul süre içerisinde sonuçlandırılmadığını ve
- rayiç bedelin belirlendiği tarih ve ödeme tarihi arasında geçen süre nedeniyle değer kaybı yaşandığını
belirtmişler ve bu hususlara bağlı olarak adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
Anayasa Mahkemesi, başvurucuların kamulaştırma bedelinin tespitinde kanuna uygun olmayacak şekilde farklı bir yöntem kullanıldığı ve yargılamanın makul sürede tamamlanmayarak adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine yönelik iddialarını reddetmiştir.
Buna karşın, başvurucuların, rayiç bedelin belirlendiği tarih ve ödeme tarihi arasında geçen süre nedeniyle değer kaybı yaşandığı iddiasına karşılık olarak, Anayasa Mahkemesi:
- kişilerin mülkiyetlerinin ancak kanunla öngörülmüş usullerle ve kamu yararı gereği karşılığı ödenmek suretiyle maliklerden alınabileceği ve
- dolayısıyla ilgili mülklerin gerçek karşılığının peşin ve nakden maliklere ödenmesi gerektiğini
vurgulayarak mülkiyet haklarının ihlal edildiğine kanaat getirmiştir.
Bu çerçevede bahsi geçen kararda, “kamulaştırma nedeniyle peşin ödenmesi gereken bedelin gecikmesi durumunda ödenen bedelin gerçek karşılık olarak nitelendirilemeyeceğinin açık olduğu ve ilgili değer kaybını telafi edecek ve enflasyonu da göz önünde bulunduracak şekilde faiz ödenmesi gerektiği” belirtilmiştir.
Anayasa Mahkemesi, başvurucuların maruz kaldığı değer kaybının, ilgili kamulaştırma bedeline değer kaybını giderici faiz veya enflasyon farkının eklenmemesinden kaynaklandığına karar vermiş, ödenmeyen enflasyon farkının bireylerin mülkiyet haklarının korunması ve kamu yararı arasında olması gereken adil dengeyi bozduğunu ve başvurucular üzerinde orantısız bir yük oluşturarak, başvurucuların mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirtmiştir.
Bu linke tıklayarak Anayasa Mahkemesi’nin kararının tam metnine ulaşabilirsiniz.
