Anayasa Mahkemesi 2013/3667 başvuru numaralı 10.06.2015 tarihli kararında, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (“İSKİ”) Genel Müdürlüğü’nce kamulaştırma işlemi yapılmaksızın ve bedeli ödenmeksizin taşınmaza el konulmasının, başvurucunun Anayasa’nın 35. maddesinde düzenlenen mülkiyet hakkını ihlal ettiği iddiasını kabul etmiş ve ilgili ihlalleri ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapılması gerektiğine karar vermiştir.
Olaydaki maddi vakıalar aşağıdaki gibidir:
- apuda başvurucular adına kayıtlı taşınmaz ile ilgili olarak başvuruculardan önceki malikin mülkiyete sahip olduğu dönemde kamulaştırma kararı verilmiştir.
- Söz konusu taşınmaza ilişkin kamulaştırma bedeli, kamulaştırma kararının verildiği tarihte o zamanki malikler adına bankaya bloke edilmiştir.
- Taşınmaz, kamulaştırma kararının verilmesinden sonra, ancak tapu kaydında kamulaştırma ile ilgili herhangi bir şerh bulunmuyorken el değiştirmiştir.
- İdare, yeni maliklere kamulaştırma ile ilgili bildirimde bulunmadan ve taşınmazın bedelini ödenmeden, tapu kaydına şerh koydurmuştur.
- dare, kamulaştırma kararına dayanarak başvurucuların taşınmazlarına el koyuştur.
Anayasa Mahkemesi başvurucuların mülkiyet haklarının ihlal edildiğine ilişkin iddialarını incelemiş ve
- Mülkiyet hakkına bir müdahalenin bulunup bulunmadığını,
- Varlığı kabul edilen bu müdahalenin meşru amaçlara dayanıp dayanmadığını,
- Söz konusu hakkın özünü zedeleyecek ölçüde kısıtlanıp kısıtlanmadığını,
- Mülkiyet hakıının kısıtlanmasının gerekli olup olmadığını ve
- Kullanılan araçların orantısız olup olmadığını,
değerlendirmiştir.
Anayasa Mahkemesi, başvurucuların anılan taşınmazı satın aldıkları tarihten sonra tapu kaydına şerh konulmasına rağmen idare tarafından kamulaştırma işleminin tamamlanmadan ve taşınmazın bedeli başvuruculara ödenmeden taşınmaza fiilen el atıldığı için başvurucuların mülkiyet haklarının Anayasa’ya aykırı olarak ihlal edildiğini ve yeni malik olan başvurucuların mülkiyet haklarının devam ettiğini belirtmiştir.
Anayasa Mahkemesi’nin kararına göre, kamulaştırma işlemi tamamlanmamış olduğundan Anayasa madde 46 uyarınca hukuka uygun bir kamulaştırmadan söz edilemeyecek olup kamulaştırmasız el atma, idarenin haksız fiili niteliğindedir. Bunun sonucunda el atmaya rağmen mülkiyet hakkı malikte kalır. Malikin idareye karşı açacağı dava zamanaşımına tabi olmayacaktır. Dolayısıyla yapılan yargılama sırasında, kamulaştırmadan itibaren 30 gün içinde dava açılmadığı gerekçesiyle başvurucuların davasının reddine karar verilmesi başvurucuların mülkiyet hakkına müdahale teşkil etmektedir.
Bu linke tıklayarak Anayasa Mahkemesi’nin kararının tam metnine ulaşabilirsiniz.
