Anayasa Mahkemesi (“AYM”), Suriye ve Haşimi Krallıkları vatandaşı olan başvuruculara ülkeler arası karşılıklılık bulunmadığı gerekçesine dayalı olarak mirasçılık belgesi verilmemesinin mülkiyet hakkının ihlalini oluşturduğuna karar vermiştir.
Başvuru, ülkeler arası karşılıklılık bulunmadığı gerekçesine dayalı olarak mirasçılık belgesi verilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
Somut olayda, Suriye ve Haşimi Krallığı vatandaşı başvurucular, İstanbul’un Zeytinburnu ilçesindeki taşınmazlarına kamulaştırma kararı olmadan el konulması üzerine 2010 yılında mülkiyetlerine kamulaştırma kararı olmadan el konulmasına karşı Bakırköy 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştır. Mahkeme davada murislerden mirasçılık belgesinin sunulmasını istemiştir. Başvurucular bunun üzerine 1 Mart 2010 tarihinde Bakırköy 10. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde bir dava açarak adlarına mirasçılık belgesi düzenlenmesini talep etmişler ve Halep Şeriat Mahkemesi tarafından 18 Nisan 2004 düzenlenmiş olan mirasçılık belgelerini sunmuşlardır. Dava 29 Aralık 2010 tarihinde ‘Suriye ve Türkiye arasında mütekabiliyet anlaşması bulunmadığı’ gerekçesiyle reddedilmiştir.
Ret kararı üzerine başvurucular kararı temyiz etmiş, ancak Yargıtay söz konusu ilk derece mahkemesi kararını onamıştır. Bunun üzerine başvurucular AYM’ye başvurmuştur.
AYM, kararının gerekçesinde yerel mahkemenin veya Yargıtay’ın mirasçılık belgesi vermeme kararının hukuki dayanağı olmadığını belirtmiş, “yerleşik içtihattan ayrılmak suretiyle karşılıklılık ilkesi bulunmadığı belirtilerek başvuruculara mirasçılık belgesi verilmemesinin kanuni dayanağının bulunmadığının derece mahkemelerince makul ve yeterli bir gerekçe ile ortaya konulmadığının görüldüğü”nü belirtmiş ve “mirasçılık belgesi verilmemesi suretiyle başvurucuların mülkiyet hakkına yapılan müdahalenin öngörülebilir bir kanuni dayanağının bulunmadığı” yönünde değerlendirme yapmıştır.
Sonuç olarak, AYM, mirasçılık belgesi verilmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ve bu ihlalin mahkeme kararından kaynaklandığını tespit etmiş ve bu nedenle yeniden yargılama yapılmasına karar vermiştir.
21 Ağustos 2020 tarihli 31220 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2 Haziran 2020 tarih, 2017/16211 başvuru numaralı Anayasa Mahkemesi kararının tam metnine bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
