Madenlerin aranması, çıkarılması, hazırlanması/zenginleştirilmesi veya depolanması sonucunda ortaya çıkan atıkların yönetilmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen Maden Atıkları Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 15 Temmuz 2015 sayı tarih ve 29417 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Yönetmelik ile getirilen düzenlemeler ile maden atıklarının yönetiminin çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde gerçekleşmesi hedeflenmektedir. Yönetmelik, yayımı tarihinden (15 Temmuz 2015) 1 yıl sonra yürürlüğe girecek olup, tehlikesiz atıkların denizde bertaraf edilmesine vize vermesi yönüyle dikkat çekmektedir.
Yönetmelik uyarınca, maden atıkları Yönetmelikte belirlenen şartlar altında bertaraf için denize boşaltılabilir.
Yönetmelik, maden atıkların, tehlikeli, tehlikesiz ve inert atıklar olarak üç sınıf altında toplamaktadır. Maden Atıkların bertaraf edilme süreci bu sınıflandırmaya göre belirlenmektedir. Yönetmelik uyarınca;
- Tehlikeli maden atıkları, Türkiye’deki denizlerde kesinlikle bertaraf edilemez.
- İnert ve tehlikesiz olarak tanımlanan maden atıkları, madencilik faaliyetinin yapıldığı yer merkez olmak üzere yaklaşık 30 km’lik bir yarıçapta kalan karasal bölgede coğrafik, topoğrafik ve jeolojik olarak uygun bir alanın bulunmaması halinde, sadece Karadeniz’in oksijen içermeyen ve canlı yaşamı olmayan ölü tabakasında bertaraf edilebilir.
İnert ve tehlikesiz maden atıklarının, yukarıdaki şartlara tabi olarak Karadeniz’de bertarafı planlandığında; depolanacak atığın taşınma ve deşarj yöntemi, deşarj derinliği, atığın ve deniz suyunun yoğunluk hesaplamaları, atığın çökelme ve yükselme aralığı, denizin özümseme kapasitesi, akıntı gibi hidrodinamik koşullar ayrıntılı bir çalışma ile ortaya konulmalı ve tüm bu çalışmalar sonucunda faaliyetten etkilenmesi muhtemel deniz suyu kalitesi ve deniz ekolojisine etkilerini içeren bir bilimsel rapor Deniz Bilimleri Fakülteleri tarafından hazırlanmalıdır. Söz konusu rapor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) değerlendirmesine sunulur.
Yönetmelik, maden atıklarının denizde bertaraf edilmesine ilişkin iki aşamalı bir onay mekanizması öngörmektedir;
- Deniz Fakülteleri tarafından hazırlanan bilimsel rapor öncelikle Özel İhtisas Komisyonu tarafından incelenir.
- Özel İhtisas Komisyonu’nun konuya ilişkin görüşü de çeşitli bakanlıkların uzmanlarının yer alacağı Değerlendirme Komisyonu tarafından değerlendirilir. Maden atıklarının denizde bertaraf edilmesine ilişkin nihai karar Değerlendirme Komisyonu tarafından verilir.
Faaliyet sahibi, nihai karar ile birlikte Bakanlığa çevre lisansı müracaatı yapılır.
Avrupa Birliği’nin, maden atıkları yönetiminin genel esaslarını belirlediği 2006/21/EC sayılı Maden Atıkları Direktifi doğrultusunda Bakanlıkça yürütülen yapılan uyum çalışmaları neticesinde hazırlanılan Yönetmelik metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.