Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (“Kurul”) 13 Mayıs 2016 tarihli toplantısında kabul ettiği Teminat Usul ve Esasları (“Usul ve Esaslar”), 28 Mayıs 2016 Tarihli ve 29725 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanmış olup, 1 Haziran 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Usul ve Esasların amacı, organize toptan elektrik piyasalarında faaliyet gösteren piyasa katılımcılarının piyasaya ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda Piyasa İşletmecisinin risklerinin yönetilmesi ve diğer piyasa katılımcılarının güvence altına alınması amacıyla uygulanacak teminatlara ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Usul ve Esaslar kapsamında Piyasa İşletmecisinin sorumlulukları (Madde 5), Piyasa İşletmecisinin sunulan teminat tutarlarının artırılmasını talep edeceği durumlar (Madde 6) ve teminat işlemlerine ilişkin süreç (Madde 7) maddeler halinde ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır.
Usul ve Esasların 8. Maddesi kapsamında, teminat olarak kabul edilebilecek kıymetler sayılmıştır. Bu madde uyarınca, ayrıca;
- Gün öncesi dengelemeye ve gün içi piyasasına katılan piyasa katılımcılarının bu faaliyetlerine ilişkin olarak sağlamaları gereken minimum nakit teminat tutarına ilişkin oran Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenerek, Piyasa Yönetim Sistemi (“PYS”) aracılığıyla bu oranın geçerlilik tarihinden en geç bir ay önce yayımlanır.
- Piyasa katılımcıları, sağlamaları gereken minimum nakit tutarı dışındaki teminatları, bu maddede sayılan teminat olarak kabul edilebilecek değerlerden sadece biri ile sağlayabilecekleri gibi, belirtilen kıymetlerden birden fazlası ile de sağlayabilirler. Verilen teminatlar kısmen veya tamamen, teminat olarak kabul edilen diğer kıymetlerle değiştirilebilir.
- Teminat mektubu dışında teminat olarak kabul edilen kıymetlere ve döviz cinsinden teminat mektuplarına değerleme katsayısı uygulanır. Bu Yönetmelik kapsamında uygulanacak olan değerleme katsayısı; benzer piyasalarda uygulanan değerleme katsayıları dikkate alınarak merkezi uzlaştırma bankasının önerisi üzerine Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenerek, PYS aracılığıyla piyasa katılımcılarına duyurulur.
- Teminatlara ilişkin tüm maliyetler ilgili piyasa katılımcısı tarafından karşılanır.
Usul ve Esasların 9. Maddesi uyarınca, herhangi bir piyasa katılımcısı tarafından sunulması gereken başlangıç teminatı (TL), Piyasa İşletmecisi tarafından Teminat Hesaplama Prosedürü çerçevesinde belirlenerek, bu tutarların geçerlilik tarihinden en geç bir ay önce PYS aracılığıyla yayımlanır. Bununla birlikte, başlangıç teminatını sunmamış piyasa katılımcısı adaylarının tüzel kişilik kayıt başvuruları PYS üzerinden onaylanmaz.
Usul ve Esasların 10. Maddesine göre ise, gün öncesi dengelemeye ve/veya gün içi piyasasına katılan bir piyasa katılımcısının bu faaliyetlerine ilişkin olarak sunmuş olduğu tekliflerin Piyasa İşletmecisi tarafından kabul edilebilmesi için, o güne ilişkin olarak sunmuş olduğu nakit teminat tutarının minimum teminat tutarından, teminat seviyesinin de sunması gereken toplam teminat tutarından büyük ya da eşit olması esastır.
Usul ve Esasların 12. Maddesinde, teminat kontrolüne ilişkin genel esaslar belirlenmiştir. Buna göre;
- Bir piyasa katılımcısının sunmakla yükümlü olduğu, gün öncesi dengeleme ve gün içi piyasası işlemlerine ilişkin teminat tutarı ile başlangıç teminat tutarı, ilgili piyasa katılımcısı tarafından; dengesizliklerin uzlaştırılmasına ilişkin olarak sunmakla yükümlü olduğu teminat tutarı, ilgili dengeden sorumlu tarafça karşılanır.
- Piyasa katılımcısı tarafından sunulan toplam teminatın, katılımcıların piyasa kapsamında yürüttüğü tüm faaliyetlere ilişkin toplam riskini karşılayacak seviyede olmadığının tespit edilmesi durumunda, Piyasa İşletmecisi, Teminat Hesaplama Prosedüründe yer verilen esaslar doğrultusunda ilgili katılımcının sunması gereken teminat tutarının artırılmasını talep edebilir, aksi halde ise söz konusu teminat tutarını azaltılmasına imkan sağlayabilir.
Usul ve Esasların 13. Maddesi uyarınca, merkezi uzlaştırma bankasına sunulan teminatların iadesi usulü düzenlenmiştir.
Usul ve Esasların tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.
