Ticaret Bakanlığı (“Bakanlık”) kaçak veya fikri mülkiyet haklarını ihlal eden eşyalara ve kaçak eşya naklinde kullanılan taşıtlara ilişkin işlemlere yönelik bir tebliğ yayımladı. Kaçak Eşya ve Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıtlara İlişkin İşlemler 1 Numaralı Tasfiye Genel Tebliği (“Tebliğ”) ile birlikte kaçak eşya naklinde kullanılan taşıtlara el konulması ve alıkonulması, teslim alınması, muhafazası ve tasfiyesi ile birlikte kaçak veya fikri mülkiyet haklarını ihlal eder nitelikteki eşyalara ilişkin de düzenlemeler getirildi.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu (“KMK”) kapsamında tanımlanmış suçların işlenmesi esnasında kullanılan taşıtlara el konulabileceği öngörülmektedir. Tebliğ ile bu taşıtların el koyma, alıkoyma ve tasfiyesine ilişkin usuller düzenlenmiştir. Buna göre KMK uyarınca suç teşkil eden eşyaların naklinde kullanılan taşıtlara, rızaen teslim edilmedikleri takdirde, hakim kararı ile el konulabilmektedir. El koyma kararlarının aracın kayıtlı bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra edileceği de düzenlenmiştir.
Söz konusu taşıtların,
- Suçun işlenmesini kolaylaştıracak veya ortaya çıkmasını engelleyecek şekilde özel hazırlanmış gizli tertibatlarının bulunması,
- Türkiye’de sicile kayıtlı olmaması,
- Soruşturma ve kovuşturma devam ederken kaçakçılık suçunun işlenmesinde tekrar kullanılması
halinde, el konulan aracın hakim kararı ile alıkonulmasına da karar verileceği, bu halde aracın Tasfiye İşletme Müdürlüğü’ne teslim edileceği belirtilmiştir.
KMK uyarınca suç teşkil eden eşyaların naklinde kullanılan alıkonulmuş kara, deniz ve hava taşıtlarının değeri kadar teminat yatırılması halinde aracın sahibine iade edileceği, teminat yatırılmaz ise aracın tasfiye işlemine tâbi tutulacağı Tebliğ’de belirtilmiştir.
KMK, kaçak malların tasfiyesinin altı ay içerisinde bir mahkeme veya hakim kararı ile yapılabileceğini düzenlemektedir. Söz konusu süre, bekletilemeyecek nitelikteki eşyalar için bir ay olarak belirlenmiştir. Tasfiye kararı verilmediği takdirde belirtilen süreler beklenmeden malların tasfiyesi mümkün değildir. Tebliğ, kaçak eşyanın tasfiyesi için de KMK’da tanımlanan, bekletilemeyecek nitelikteki eşyalar için bir aylık, diğer eşyalar için ise altı aylık tasfiye işlemlerine ilişkin sürelerin beklenilmesine gerek olmaksızın, iki iş günü içerisinde gerekli işlemlerin tamamlanarak Sulh Ceza Hakimliği’nden tasfiye kararı talep edilebileceğini düzenlemiştir.
Tebliğ ayrıca fikri ve sınai mülkiyet haklarını ihlal eder nitelikteki eşyaların muhafazası konusunda da düzenlemeler getirmektedir. Buna göre KMK uyarınca suç teşkil eden ve fikri sınai mülkiyet haklarını ihlal eder nitelikte olduğundan şüphe edilen bir eşyanın ancak bir gümrük işlemi ile bağlantılı olması halinde gümrük idaresine ait ambarlara alınabileceği belirtilmiştir. Bahse konu eşyanın gümrük işlemleri ile bağlantısının kurulamadığı noktada ise, eşya ile ilgili 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında düzenlenmiş hızlı imha prosedürünün uygulanması için eşyanın milli emlak birimlerine teslim edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
28 Kasım 2018 tarihli ve 30578 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tasfiye Genel Tebliği-Kaçak Eşya ve Kaçak Eşya Naklinde Kullanılan Taşıtlara İlişkin İşlemler (Seri No: 1) tam metnine bu linkten ulaşabilirsiniz.
